PDHJ nia Monitorizasaun ba Atuasaun PNTL hasoru manifestantes iha edifísiu Parlamentu Nasional


Komunikadu Imprensa
Monitorizasaun ba Atuasaun PNTL hasoru manifestantes iha edifísiu Parlamentu Nasional
Foto foti husi Pajina FB PDHJ nian
Dili: 5 Abril 2019, Provedora, Dra. Jesuina Maria Ferreira Gomes, akompaña husi Provedora Adjunta ba área Direitus Humanos, Sra. Benicia Eriana Magno no Xefi Gabinete, Diretores no Ofisiál Monitorizasaun Diresaun Fiskalizasaun no Rekomendasaun, realiza atividade konferénsia imprensa hodi publika ba públiku kona-ba atividade PDHJ halo monitorizasaun ba atuasaun PNTL hasoru manifestantes iha edifísiu Parlamentu Nasional iha loron 2 no 3 Abril 2019.
Iha konferénsia imprensa, Provedora hateten katak, objetivu husi monitorizasaun ne’e, atu identifika vítima husi Vendedores Ambulante no Movimentu Sosiál-sira ne’ebé kanek no sofre. Entrevista ho parte relevante husi manifestasaun ne’e inklui vítima husi vendedór, membru Movimentu Sosiál no Segundo Komandante Munisipiu Dili, Identifika no observa membru husi Movimentu Sosiál ne’ebé detein iha sela polísia, Caicoli-Dili. No hato’o rekomendasaun ba parte kompetente sira atu nune’e bele evita kazu hanesan la akontese iha futuru.

Iha loron Tersa, 02 Abril 2019, Polísia Nasional Timor-Leste husi Munisipiu Dili halo atuasaun ba Movimentu Sosiál Timor-Leste ho vendedores ambulante sira ne’ebé halo marsa Pasífiku husi Largo Lecidere to’o mai iha edifísiu Parlamentu Nasional. Objetivu husi marsa ba iha Parlamentu Nasional nian edifísiu ne’e, mak lori dokumentu petisaun kontra ka husu anulasaun ba Notifikasaun husi Autoridade Munisipiu Dili ne’ebé publika iha loron 11 Marsu 2019 no entrega petisaun ne’e ba iha Sekretáriu Jerál Parlamentu Nasional.
Hafoin Porta Voz husi marsa Pasífiku ne’e entrega tiha petisaun ba reprezentante husi Gabinete Sekretáriu Jerál Parlamentu Nasional, partisipante-sira iha marsa ne’e mós bo’ok a’an no haksumik a’an husi edifísiu Parlamentu Nasional nia oin. Haktuir ba sasin sira katak, polísia Munisipiu Dili derrepente mosu iha edifísiu nia oin no ho forsa sem iha diálogu ho organizadór-sira dispersa partisipante-sira iha marsa ne’e. Forsa ne’ebé uza mak se kilat gas lacromojenio hodi ameasa partisipante-sira no tiru gas lakrimojenio.
Rezultadu monitorizasaun ne’ebé Diresaun Fiskalizasaun no Rekomendasaun hetan inklui:
1. Husi atuasaun tiru gas lakrimojêniu ne’e rezulta Sra. Madalena Mesquita (idade 51) vendedora ida ne’ebé kanek iha rentos no Moises Soares Magno hetan hakanek liman sikun no bubu no ema na’in lubuk ida mak hetan problema ho respirasaun.
2. Husi atuasaun ne’e hamosu indikasaun violasaun ba direitus umanus liga ba direitu seguransa liberdade no integridade fízika tanba tiru gas lakrimojenio diretamente ba ema barak ne’ebé partisipa iha manifestasaun ne’e la tuir eskada forsa táktika PNTL.
Bazeia ba Lei Nu. 7/2004 artigu 35 katak PDHJ ejerse nia funsaun sira bazeia ba kesar ka deklarasaun sira ne’ebé ema indivíduu ka koletivu aprezenta no hosi ninia inisiativa rasik.

Ho ida ne’e Provedor sei loke investigasaun ba kazu ne’e ho inisiativa rasik hodi hare kona-ba lejitimidade atuasaun PNTL nian proporsional no nesesáriu ka lae.

Foto foti husi Pajina FB PDHJ nian
REKOMENDASAUN:
KOMANDO GERAL PNTL
1. PDHJ rekomenda ba Komandu Geral PNTL atu atua situasaun no kumpre ba padraun uza forsa nian iha Dekretu Lei Nu. 43/2011 kona-ba Rejime Jurídiku Uza Forsa.
2. PDHJ rekomenda ba Komandu Geral PNTL atu fornese formasaun regulármente kona-ba uza forsa tuir padraun direitus umanus;
3. PDHJ rekomenda ba Komandu Geral PNTL atu fó instrusaun ba ajentes iha terrenu atu kumpre lei no respeita ba direitus umanus.

MINISTERIO INTERIOR
PDHJ rekomenda ba Ministériu Interior atu fornese ekipamentu adekuadu ba PNTL hodi halo atuasaun tuir lei no fornese formasaun regulármente oinsá atu utiliza ekipamentu sira ne’e tuir sirkunstánsia iha terrenu, nune’e atuasaun sira-ne’e haktuir ba lei no respeita ba direitus umanus.

MINISTERIO ADMINISTRASAUN ESTATAL
PDHJ rekomenda ba Ministériu Administrasaun Estatal no Autoridade Munisipiu Dili atu buka solusaun ne’ebé justu ba vendedór-sira, identifika no solisiona fatin ba vendedór ambulante-sira.

PDHJ sei fasilita enkontru entre MAE, autoridade Munisipiu Dili ho instituisaun relevante seluk hodi buka solusaun ba problema vendedores ambulante.
LIBERDADE REUNIAUN NO MANIFESTASAUN
KRDTL artigu 42 (2): a todos é reconhecido a direito de manifestação, nos termos da lei.
Ne’e duni husu organizasaun/movimentu/ema koletivu hotu ne’ebé atu organiza ka halo manifestasaun Pasífiku atu kumpre lei nu. 1/2006 hodi fó koñesimentu/ Notifikasaun ba PNTL tuir tempu determinadu ho objetivu atu PNTL bele fó seguransa no protesaun ba minisfestantes sira no halo prevensaun ba ema indivíduu ka koletivu ne’ebé iha intensaun atu infiltra no estraga manifestasaun.

Atu hetan pás, estabilidade no atinje dezenvolvimentu ekonomia, ita hotu tenke respeita ba lei no direitus umanus.


Komentar

Postingan populer dari blog ini

Lia Rekadu kona-ba Loron 40 aifunan Saudozu Komandante L-4 nian.

Kazu Agresaun Fíziku hasoru manifestante no Vendedór Ambulantes sira.

Maubere